چطور احساساتمان را شارژ کنیم؟
فینیاس گِیچ سرکارگر راهآهن بود، که شهرتش به خاطر جان به در بردن از حادثهای است که در آن یک میله بزرگ آهنی در سرش فرو میرود و یک یا هر دو لوب پیشانی مغزش را نابود میکند. هرچند که زنده میماند و به زندگی خود ادامه میدهد، اما این آسیب دیدگی روی شخصیت او تأثیر میگذارد به طوری که دوستانش میگفتند که او دیگر گِیج نیست.
فینیاس گِیج شاید اولین نمونهای بود که نشان داد آسیب دیدگی قسمت مشخصی از مغز میتواند روی شخصیت، اخلاق و رفتار انسان تأثیر بگذارد.
طبق تحقیقات انجام شده روی افرادی که قسمت جلویی مغزشان آسیب دیده است، پژوهشگران مشاهده کردهاند قدرت اراده، انگیزه، برنامهریزی و حل مساله در آنها به شدت کاهش پیدا کرده است.
تعریف اراده، انگیزه، برنامهریزی و حل مساله:
اراده داشتن یعنی اگر تصمیم گرفتید که کاری را انجام دهید، انجامش دهید و اگر تصمیم گرفتید کاری را انجام ندهید انجامش ندهید.
انگیزه یعنی اشتیاق داشتن برای انجام کاری و حس انجام کاری را داشتن.
برنامهریزی یعنی داشتن یک برنامه منظم و درست برای رسیدن به خواسته و هدفی.
حل مساله یعنی اگر مسالهای در مسیر شما پیش آمد بدانید چطور باید حلش کنید.
پژوهشگران براساس FMRI انجام شده بر روی مغز افراد مختلف، مشاهده کردهاند که همهی نواحی مغز بطور همزمان نمیتوانند فعال باشند بلکه در زمانهای مختلف قسمتهایی از مغز فعالتر از قسمتهای دیگر آن هستند و از آنجایی که ما میخواهیم قسمت پیش پیشانی مغز که مسئول اراده، انگیزه، برنامهریزی و حل مساله است در زمان نیاز ما درست و به بهترین شکل ممکن عمل کند، بنابراین باید اجازه دهیم که به قسمتهای دیگر مغز به موقع سوخت رسانده شود تا زمانی که قسمت پیش پیشانی نیاز به فعال شدن دارد دچار مشکل نشویم!
علائم نرسیدن سوخت و انرژی کافی به پیش پیشانی مغز یا PFC مغز:
- خواب آلودگی
- بیانگیزگی
- کم شدن اراده
- کم خوابی یا زیاد خوابی
- ناامید شدن
- سکوت کردن و فاصله گرفتن
- له و خسته بودن
- فقط مشغول بودن به رفتارهای اعتیادی مثل تلویزیون، شبکههای مجازی و …
- بداخلاق شدن
یعنی هر کاری که انرژی درونی ما را تخلیه میکند.
برخی از ما باک بنزین مغزمان سوراخ است و سوخترسانی به مغز ما درست انجام نمیشود. میخواهیم ببینیم چه چیزهایی باک بنزین مغز ما را سوراخ میکنند!
۱-اضطراب: زمانی که چیزی ما را مضطرب میکند
۲- خشم: وقتی چیزی ما را خشمگین میکند
۳- ناتوانی: وقتی احساس ناتوانی داریم
۴- تحقیر و طرد شدن: وقتی احساس تحقیر و طرد شدن داریم
زمانی که این احساسات را تجربه میکنیم اراده و انگیزه ما به شدت کاهش پیدا میکند. اما فراموش نکنیم که این احساسات را همهی انسانها، هر روز در سراسر دنیا و به شکلهای متفاوت تجربه میکنند و این احساسات اجتنابناپذیرند، اما باید یاد بگیریم و ببینیم چطور میتوانیم آنها را بهتر مدیریت کنیم.
مهم این است که بدانیم اگر تفریحی که مغز میخواهد را به آن ندهیم، مغز به زور اما از راه بد و نادرست آن را از ما میگیرد!!!
به نظر شما یک فرد عاقل وقتی بنزین ماشین او در خیابان تمام میشود تازه به فکر بنزین زدن میافتد یا از قبل به این موضوع فکر میکند؟ مشخصاً از قبل فکر میکنیم. با توجه به مسافتی که باید طی کنیم و تعداد پمپ بنزینهای مسیر راه ما تصمیم میگیریم که چطور و کجاها بنزین بزنیم، پس باید قبل تمام شدن بنزین برای آن برنامهریزی کنیم و ما دقیقاً میخواهیم همین کار را در مورد خودمان انجام دهیم، چطوری؟ با استراحتهای به موقع
استراحت چیست؟
هر کار لذتبخشی که امروز میتوانیم انجام دهیم به شرطی که بهای آن تخریب آینده ما نباشد.
نیازهای ضروری مغز ما چیست؟
۱-خواب: رعایت بهداشت خواب یعنی با مبایل به رختخواب نرفتن، یک ساعت قبل خواب نور خانه را کم کردن و به صفحات الکترونیکی شامل مبایل، تلویزیون و غیره نگاه نکردن و انجام همهی کارهایی که آهسته آهسته ما را آرام کند و آماده خوابیدن شویم.
اگر نیمه شب از خواب بیدار شدیم آیا به سراغ مبایل برویم یا کتاب بخوانیم؟ قطعاً هر کاری که ما را در حالت آرام نگه دارد و کمک کند که مجدداً آماده خواب شویم راه مناسبتر است و مطمئناً صفحه الکترونیکی توصیه نمیشود.
۲- تغذیه: گرسنگی باعث کاهش اراده در ما میشود بنابراین باید تغزیه سالم داشته باشیم. چه بهتر که شکر را تا میتوانیم از وعدههایی غذایی خود کم کنیم. چرا؟ چون شکر دشمن اراده است.
۳- فعالیت بدنی: ورزش، چه مقدار؟ سه روز در هفته به میزانی که عرق کنیم.
۴- استراحت:
انواع استراحتها:
- استراحتهای بسیار کوتاه یعنی حدود چند ثانیه
- استراحتهای کوتاه که در حد چند دقیقه تا چند ساعت هستند.
- استراحتهای جدی که در حد چند ساعت تا چند روز هستند.
استراحتهای بسیار کوتاه:
فعالیتهای در حد چند ثانیه هستند که در هر نیم ساعت، یک ساعت یا دو ساعت یکبار باید انجام بدهیم. مانند
- بوسیدن یا در آغوش گرفتن همسر، فرزند یا والدین یا هر شخصی که احساس خوبی نسبت به او دارید. هر کاری که به شما لذت میدهد و از این لذت آگاهی دارید.
- در آغوش گرفتن خودتان و مهربانی و نوازش خود
- بستن چشمها برای چند ثانیه
- چند ثانیه دراز کشیدن
- تنفس عمیق در حد چند ثانیه
- از پنجره به بیرون نگاه کردن
- و …
استراحتهای کوتاه:
فعالیتهایی در حد چند دقیقه تا چند ساعت در روز که باید روزی یک یا دو بار و گاهی سه تا چهار بار در روز انجام دهیم. مانند
- پیادهروی
- رسیدگی به گیاهان
- صحبت با دوستان
- گوش دادن به موسیقی
- عبادت کردن
- دوش گرفتن
- مهمانی رفتن
- ماساژ گرفتن
- کمک به دیگران
- بازی با اعضاء خانواده
- انجام یک کار هنری
- مرتب کردن وسایل
- بافتن موها و رسیدگی به خود
- بازی با فرزندان
- بازیهای دو نفره
- تماشای استدآپ کمدی
- چرت زدن
- و هر کاری که به شما حس خوب میدهد.
چند نکته در مورد استراحتها:
بهتر است که در استراحتها فعالیت بدنی داشته باشیم تا اینکه بیتحرک باشیم، بهتر است با دیگران باشیم تا تنها، بهتر است به دور از تکنولوژی باشد و انتخاب محیط بیرون خانه بهتر از محیط داخل خانه است اما اگر امکان بیرون رفتن ندارید میتوانید کنار پنجره یا روی تراس بروید و …
استراحتی متفاوت از کاری که در حال انجام آن بودید را انتخاب کنید. بطور مثال اگر الان در حال خواندن کتاب هستید، برای تفریح، یک کتاب دیگر را برای خواندن انتخاب نکنید، هر چقدر هم که کتاب سرگرمکنندهای باشد.
یا اگر کاری که انجام میدادید برگزاری یک کلاس بوده، شاید دوست داشته باشید با یک کتاب خودتان را سرگرم کنید یا قدم بزنید یا …
استراحتهای جدی:
مانند مرخصی گرفتن و کاری نکردن، مسافرت رفتن البته وقتی به مسافرت میروید کلی کتاب با خودتان نبرید! در مسافرت تفریح کنید و لذت ببرید، قرار نیست در سفر کلی به خودتان فشار بیارید.
اگر از کارهایتان عقب افتادهاید، بهم ریختهاید و انگیزهتان را از دست دادهاید حتماً نیاز به یک تفریح جانانه دارید! و لازم است یک مدت از کارهایتان فاصله بگیرید چون دارید به مغزتان فشار میآورید و کارایی مغز در این حالت به شدت کاهش پیدا میکند.
آیا شما هم جزء افرادی هستید که وقتی استراحت میکنید عذاب وجدان دارید؟ باید یاد بگیری که عذاب وجدانتان را جدی نگیرید. چرا؟ چون این عذاب وجدان بدتر خراب کاری میکند.
اگر تفریح نکنید احساس خستگی میکنید، زیرا قسمتهای دیگر مغز که نیاز به استراحت دارند استراحت دریافت نکردهاند بنابراین بیاراده میشوید در نتیجه مغزتان شما را وادار به تفریحات ناسالم میکند.
از آنجا که به خودتان فرصت ندادهاید که ده دقیقه تفریح کنید و کاری را که دوست دارید انجام دهید، بطور مثال گوش دادن به یک موسیقی مورد علاقهتان یا هر تفریح کوچک دیگر، در نتیجه بیشتر و بیشتر کار میکنید، خسته میشوید بنابراین آخر شب مینشینید و سه قسمت از یک سریال را میبینید یا دو ساعت در اینستاگرام بیهدف میچرخید و بعد پشیمان میشوید و حالتان بدتر میشوید.
و بخاطر عذاب وجدانی که میگیرید، باز هم بیشتر کار میکنید تا اتلاف وقتتان را جبران کنید اما متوجه نیستید که در چرخه باطلی افتادهاید!
چه کار کنیم تا در این چرخه باطل نیافتیم؟
لیست استراحتهای مناسب خود را در هر سه سطح بسیار کوچک، کوچک و جدی تهیه کنید. و هر روز برنامهریزی کنید که بعد هر یک یا دو ساعت فعالیت و کار، میخواهید چه استراحتی داشته باشید و برای روزتان چه استراحتی را در نظر دارید و هر هفته یا هر ماه چه استراحتهای جدی را برای خودتان در نظر گرفتهاید؟ سینما، جنگل، مسافرت، تعطیلی کار یا …
این تفریحات به ما کمک میکند که تابآوری ما افزایش پیدا کند و زمانی که شرایط بیرونی ما را تحت فشار قرار میدهند، خم بشویم اما نشکنیم.
نباید فراموش کنیم که این تفریحات بخصوص در پر استرسترین لحظههای زندگی ما ضروری هستند چون ما را تابآورتر میکنند. جالبه بدانید که حتی ارتش آمریکا هم در آن شرایط سخت و پر تنش به موضوع استراحت بسیار اهمیت میدهد!
امیدوارم که استراحتها را جدی بگیرید زیرا استراحتها مانند ماسک اکسیژن در هوای آلوده هستند و نباید از آنها غافل شویم، اما متاسفانه اکثر ما اولین چیزی که در لحظههای سخت، از زندگیمان حذف میکنیم، همین استراحتها هستند!!!
دیدگاهتان را بنویسید